Bỏ ngỏ thị trường nội địa
Chị Nguyễn Thị Ngoan, ngụ tại P.Long Thạnh Mỹ, TP.Thủ Đức (TP.HCM), kể: “Tôi thường xuyên mua tổ yến về chưng, tuy nhiên mỗi nơi bán lại có giá và chất lượng khác nhau. Có lần tôi mua tổ yến giá 2,9 triệu đồng/lạng, rẻ hơn vài trăm ngàn so với giá thị trường nhưng chưng lên thì phát hiện có hiện tượng pha bột vào. Rõ ràng thị trường yến hiện nay rất loạn giá và chất lượng cũng không biết đâu mà lần. Chỉ có thể tin tưởng vào người quen hoặc biết rõ nơi sản xuất”.
Không chỉ tổ yến thô sơ chế, người tiêu dùng hiện nay còn hoa mắt chóng mặt với các sản phẩm yến chế biến, đóng chai, đóng hũ được bán tràn lan trên mạng. Theo lời quảng cáo của một chủ kênh YouTube tên L.P, chúng tôi liên hệ điện thoại để hỏi mua sản phẩm yến chưng sẵn. Dù cố gắng thuyết phục người bán cho biết địa chỉ để đến tận nơi lấy hàng nhưng người này luôn tránh né, không cho biết địa chỉ và nói rằng miễn phí ship (vận chuyển) đến tận nhà của khách. Sau cùng, chúng tôi đành mua 1 hộp sản phẩm gồm 10 hũ yến chưng sẵn với giá 500.000 đồng. Khi nhận hàng, nhìn bên ngoài hũ yến được đóng chai sơ sài, tem nhãn dán xộc xệch với con số “35% yến thật”, và đặc biệt là không có thông tin cơ sở sản xuất.
Thị trường yến sào nội địa hiện nay lộn xộn vì không có sự giám sát quản lý, các cơ sở tự quảng cáo, tự công bố chất lượng, đặc biệt các cơ sở nhỏ kinh doanh online cạnh tranh bằng cách bán phá giá và pha trộn tạp chất làm giảm chất lượng.
Ông Đinh Viết Thuận, đại diện Công ty yến sào Kainest (Khánh Hòa)
Lần tìm thông tin từ địa chỉ mơ hồ được in trên nhãn, PV đóng vai một đại lý phân phối để liên hệ với N.T.G, tên người cung cấp sản phẩm. Khi chúng tôi ngỏ ý muốn đến tham quan nhà máy hoặc cơ sở sản xuất để tìm hiểu làm nhà phân phối, N.T.G cho biết địa chỉ trên nhãn hàng là nhà ở, còn sản phẩm chỉ đặt hàng gia công tại một cơ sở khác và lấy thương hiệu riêng của mình chứ không phải người sản xuất đích thực. Sau một thời gian dò xét, N.T.G bắt đầu lôi kéo chúng tôi trở thành nhà phân phối và còn tư vấn cho chúng tôi cách để giảm giá thành. Ví dụ như đặt hàng theo công thức riêng hoặc chỉ lấy sản phẩm đóng vào hũ, sau đó tự in hoặc mua hộp riêng bên ngoài để đóng sản phẩm vào…
Người bán tự quảng cáo, tự công bố chất lượng
Chia sẻ về chất lượng yến sào trên thị trường, ông Lê Duy Minh, Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp nông thôn VN, nhìn nhận: “Chúng tôi đã đi tham quan và nghiên cứu thị trường nhiều nước, trong đó đặc biệt là Trung Quốc, nơi tiêu thụ 80% sản lượng tổ yến của thế giới. Ở nước này, họ xem tổ yến hay sản phẩm từ yến là thực phẩm chức năng và hầu hết được phân phối qua các kênh nhà thuốc, đồng thời kiểm soát rất chặt chẽ về mặt chất lượng. Trong khi đó một thực tế là các nhà yến tại VN chủ yếu là tự phát, sản lượng bao nhiêu, chất lượng như thế nào, tiêu thụ ở đâu đều không có sự quản lý, kiểm soát về chất lượng, giá bán… Có thể nói là rất lộn xộn”.
Ông Đinh Viết Thuận, đại diện Công ty yến sào Kainest (Khánh Hòa), cũng nhận định: “Thị trường yến sào nội địa hiện nay lộn xộn vì không có sự giám sát quản lý, các cơ sở tự quảng cáo, tự công bố chất lượng, đặc biệt các cơ sở nhỏ kinh doanh online cạnh tranh bằng cách bán phá giá và pha trộn tạp chất làm giảm chất lượng. Nếu người tiêu dùng thiếu kiến thức hoặc ham rẻ thì rất dễ bị “tiền mất, tật mang”.